Spiraalvormige zuil
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een spiraalvormige zuil, ook wel Salomonszuil of schroefzuil genoemd, is een zuil waarvan de schacht over de lengte getordeerd is, wiskundig gebaseerd op een helix.
Omschrijving
Spiraalvormige zuilen zijn architectonische elementen die met name voorkomen in de barokke bouwkunst. Ze hebben een gedraaide vorm die lijkt op een spiraal of schroef. Dit type zuil kan zowel een dragende functie hebben als puur decoratief zijn. Naast de toepassing in de barok, zijn getordeerde zuilen ook te vinden in de laatromeinse en romaanse tijd, en in de renaissance. Een bekend voorbeeld van het gebruik van spiraalvormige zuilen is te zien in het baldakijn van Bernini in de Sint-Pietersbasiliek in Rome. Architecten zoals Gaudí hebben de spiraalvormige zuil verder ontwikkeld, bijvoorbeeld door het toepassen van dubbelgetordeerde zuilen in de Sagrada Família.
Gerelateerde termen
Een spiraalvormige zuil staat ook bekend als Salomonszuil of schroefzuil. In de context van Ionische zuilen verwijst 'voluut' naar de spiraalvormige versiering op het kapiteel. Getordeerd is een algemenere term die verwijst naar een voorwerp of constructie die gedraaid is.
Historische context en voorbeelden
De Salomonische zuil heeft waarschijnlijk oosterse of Byzantijnse wortels. De gedraaide vormgeving is kenmerkend voor de barok en is wiskundig gebaseerd op een helix. De bekendste voorbeelden zijn de vier gedraaide bronzen zuilen van het hoofdaltaar van de Sint-Pieter in het Vaticaan, ontworpen door Bernini. Men geloofde dat de vorm van deze zuilen overeenkwam met die in de tempel van Salomo in Jeruzalem. In de barok, met name in Spanje, was de Salomonszuil een veelgebruikt element. Antoni Gaudí paste dubbelgetordeerde Salomonische zuilen toe in de Sagrada Família. De Zuil van Trajanus in Rome heeft een doorlopende spiraalvormige fries met reliëfbeelden.
Functie en toepassing
Zuilen in het algemeen zijn vrijstaande, verticale bouwonderdelen met meestal een ronde doorsnede, die een dragende functie kunnen hebben. Getordeerde zuilen hebben voornamelijk een decoratieve functie. Ze kunnen worden toegepast in diverse architectonische stijlen en structuren.
Vergelijkbare termen
Gedraaide zuil
Gebruikte bronnen: